Asit Yağmurları ve Çevreye Verdiği Zararlar

Fosil yakıtlar, ekzoz dumanları ve fabrika bacalarından çıkan CO₂ (karbon dioksit), SO₂ (kükürt dioksit) ve NO₂ (azotdioksit)gibi gazlar atmosfere yayılmaktadır. Hava kirliliğine sebep olan bu gazlar atmosferdeki su (H2O) ile tepkimeye girerler. Sonuçta H₂SO₄ (sülfürik asit), HNO₃ (nitrik asit) , HCO₃( karbonik asit) gibi asidik özellikteki bileşikler oluşur. Bu tür gazların yağmur, kar, dolu şeklinde yeryüzüne yağması asit yağmuru olarak adlandırılır


 

Asit Yağmurlarının Sebep Olduğu Zararlar	Asit Yağmurlarının Oluşmasını Engellemek İçin Yapılabilecekler
§   Asit yağmurları göller ve nehirlere yağdığında suların asitliği artar. Bu durum o sularda yaşayan canlarla zarar verir.	o  Sanayide fosil yakıtlar yerine kükürt ve azot içermeyen doğalgaz, güneş enerjisi, jeotermal enerji tercih edilmeli
§   Kent içi veya kent dışındaki tarihi ve doğal yapıtlarımız zarar görür.	o  Yeşil alanlar artırılmalı ve orman yangınları engellenmelidir
§   Toprağın mineral oranının düşmesine neden olur, bu durum bitkilerin topraktan beslenmesine engel olur.	o  Toplu taşıma araçları yaygınlaştırılmalı
§   İnsanlarda çeşitli solunum yoları, akciğer kanseri, nefes darlığı gibi hastalıklara neden olur.	o  Kalorisi düşük olan ve havayı daha çok kirleten kaçak kömür kullanımı engellenmeli
	o  Sanayi tesislerinin bacalarına filtre takılması sağlanmalı
	o  Her yıl bacalar ve soba boruları temizlenmeli

ASİT - BAZ KAVRAMLARI

Asit - Baz kavramları

ASİT – BAZ KAVRAMLARI

Asit: Sulu çözeltilere H+ iyonu verebilen maddelerdir.

Baz: Sulu çözeltilere OH– iyonu verebilen maddelerdir.

Diğer bir ifadeyle H+ iyonu verebilen maddelere asit, H+ iyonu alabilen maddelere baz denir.

Bu genel tanıma göre;

denkleminde HF, H+ iyonu verebildiğinden asit, H2O, H+ iyonu alabildiğinden bazdır.

Tepkime çift yönlü olduğundan H3O+ iyonu, H+ iyonu verebildiğinden asit, F– ise H+ alabildiğinden bazdır.

Asit-1 Baz-2Asit-2 Baz-1

şeklinde yazılabilir. Bu ise herbir asit ve bazın birer eşlenik asit-baz çiftinden oluştuğunu gösterir.

Örnek olarak:

Asit-1 Baz-2Asit-2 Baz-1

Baz-2 Asit-1 Asit-2 Baz-1

Aynı numarayla gösterilen asit baz çiftine konjuge asit-baz çifti denir.

SUYUN İYON DENKLEMİ

Su çok az dahi olsa elektrik akımını ilettiğine göre, su içerisinde iyonların bulunduğu aklımıza gelmelidir.

şeklinde iyonlaşır.

Olay bir denge olayı olduğundan denge sabitine suyun denge sabiti (Ksu) denir.

25 °C de deneysel olarak Ksu değeri 1.10–14 olarak hesaplanmıştır.

Ksu = [H+].[OH–]

eşitliği bütün sulu çözeltiler için geçerlidir.

Asit suya H+ iyonu vereceğine göre [H+] = [OH–] eşitliği bozularak [H+] > [OH–] olacaktır.

Baz suya OH– iyonu verecek ya da H+ iyonu alacaktır.

Baz çözeltisi için [H+] < [OH–] söz konusu olacaktır.

[H+] = [OH–] = 1.10–7 [H+] > [OH–] [H+] < [OH–] [H+] > 1.10–7 M [H+] < 1.10–7 M [OH–] > 1.10–7 M

M ise ortam nötr ise çözelti asidik ise çözelti bazik ise çözelti asit ise çözelti baz ise çözelti baz

Not: Bir çözelti asit çözeltisi ise işlemler H+ iyonlarıyla yapılmalıdır. Çözelti baz çözeltisi ise işlemler OH–iyonlarıyla yapılmalıdır.

pH ve pOH

pH = –log[H+]

pOH = –log[OH–]

pH + pOH = 14

eşitlikleri yardımıyla bir çözeltinin [H+] derişimi ya da [OH–] derişimi bilinirse pH’ı ya da pOH’sı, pH’ı ya da pOH’ı bilinen bir çözeltinin [H+] derişimi ya da [OH–] derişimi bulunur.

Saf su için;

[H+]= [OH–]= 1.10–7 olduğundan

pH = –log[1.10–7]

pH = 7

pOH = –log[1.10–7]

pOH = 7 bulunur.

Asit	Baz
[H+] > [OH–] [H+] > 10–7 M [OH–] < 10–7 M pH < 7 pOH > 7 pH < pOH	[H+] < [OH–] [H+] < 10–7 M [OH–] > 10–7 M pH > 7 pOH < 7 pH > pOH

Örnek - 1

Bir asit çözeltisinin [H+] derişimi 1.10–3 M ise bu çözeltinin pH ve pOH’ı nedir?

Çözüm

[H+] = 1.10–3 M ise

pH = –log[H+]

pH = –log[1.10–3]

pH = 3

pOH = 11 olarak bulunur.

ZAYIF ASİT ve BAZLAR (Ka ve Kb)

Kuvvetli asitler ve bazlar suda % 100 iyonlaştıklarından bunlarla ilgili soruları denge sabiti kullanmadan çözüyorduk. Ancak zayıf asit ve bazlarda %100 iyonlaşma olmadığından bir denge söz konusudur.

Zayıf HA asiti için;

ya da

Şeklinde denge denklemleri yazılabilir.

Zayıf asitler için uygulanan işlemlerden hareket ederek zayıf bazlar için gerekli eşitlikler elde edilebilir.

Örnek - 2

0,1 M lık HA asitinin pH =3 tür. Buna göre, asitin Ka sı kaçtır?

Çözüm

pH = 3 ise [H+] = 1.10–3 olduğundan,

[A–] = 1.10–3 olacaktır.

9 ihmal edilir.

0,1 in yanında 1.10–3 çok küçük olduğundan ihmal edilir.

Ka = 1.10–5 olarak hesaplanır.

NÖTÜRLEŞME

Asit + Baz ® Tuz + H2O
reaksiyonuna nötrleşme reaksiyonu denir. Herhangi bir asitle herhangi bir bazın tepkimeye girerek tuz oluşturması işlemine nötrleşme olayı denir.

Genel nötürleşme denklemi

H+ + OH– ® H2O şeklindedir.

Asitten gelen H+ iyonlarıyla bazdan gelen OH– iyonlarının birleşmesi olayı nötürleşmedir. Asitten gelen H+ iyonlarının mol sayısı ile, bazdan gelen OH– iyonlarının mol sayısı birbirine eşit ise ortam nötr olur. Yani pH = 7 olur.

TAMPON ÇÖZELTİLER

1. Zayıf bir asit ve bu asitin tuzunun karışımından oluşan çözeltiler tampon çözeltidir.
2. Zayıf bir baz ve bu bazın tuzunun karışımından oluşan çözeltiler tampon çözeltidir.

• Kuvvetli bir baz ile zayıf bir asitin birleşmesiyle oluşan tuzlar bazik tuz özelliği gösterirler ve bu tuzların anyonu hidrolize uğrar.
• Zayıf asit ile zayıf bazın birleşmesiyle oluşan tuzlarda hem katyon, hem anyon hidrolize uğrar.
• http://torpil.org/egitim/lise-konulari/kimya/hhchh/asit-baz-kavramlari.html

ASİTLER VE BAZLAR TEST

Asitler ve Bazlar Test 

Soru 1.  HCL asit ile aşağıdaki bileşiklerden hangisi tepkime verir?

        A)  CO                           B)  CH₄                  C)  SO₃

                               D)  NH₃                  E)  NO₂

         

Soru 2.  Aşağıdakilerden hangisi bazların özelliklerinden değildir?

A)     Turnusol kâğıdının rengini maviye çevirir.

B)      Tatları acıdır.

C)      Sulu çözeltileri elektriği iletir.

D)      Kuvvetli anfoter metallere etki eder.

E)       Sulu çözeltilerde pH<pOH’dır.   

Soru 3.                  I.  elementi O₂ ile baz karakteri gösteren XO oksidini oluşturur.

                             II.   elementi O₂ ile anfoter karakter gösteren Y₂O₃ oksidini oluşturur.                                                                                           III.   elementi O₂ ile asit karakteri gösteren ZO₃ oksidini oluşturur. 

                İfadelerinden hangisi ya da hangileri doğrudur?

               

A)  I ve II              B)  I ve III              C)  I, II ve III

                D)  Yalnız I            E)  Yalnız II          

Soru 4.  HNO₃ kuvvetli asittir. Seyreltik HNO₃ sulu çözeltisine;

                               I.Katı NaOH eklemek 

                             II.Su eklemek          

                            III.Aynı sıcaklıkta su buharlaştırmak   İşlemlerinden hangileri uygulanırsa OH iyon derişimi artar?

                A)  Yalnız I            B)  I ve II               C)  I ve III                            

                               D)  II ve III            E)  I, II ve III        

Soru 5.  Zayıf asitler için aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?

A)     Sulu çözeltisinde dır.

B)      Suda az iyonlaşır.

C)      Alkali metallerle H₂ gazı çıkarır.

D)      Bazlarla tuz oluşturur.

E)       Sulu çözeltisi elektriği iletir.

       

               

Soru 6.  10mol HNO₃ çözünerek 100 ml çözelti hazırlanıyor. Çözeltinin pH nedir?

        A)  2                              B)  3                       C)  4

                               D)  5                       E)  11 

       

Soru 7.  10mol HCI ile 100 ml çözelti hazırlanıyor. Çö-zeltinin pOH nedir?

        A)  4                              B)  6                       C)  8

                               D)  10                     E)  12  

Soru 8.  pH=12 olan 500 ml NaOH çözeltisi hazırlamak için kaç gram NaOH gerekir? (NaOH= 40)

        A)  0,2                           B)  0,4                    C)  0,8

                               D)  2                       E)  4 

Soru 9.  49 gram H₂SO₄ ile 100 litre çözelti hazırlanıyor. Buna göre;

                               I.  H iyon derişimi 1.10 M’dir.    

                             II.  OH iyon derişimi 1.10 M’dir. 

                            III.  pOH= 12’dir.

        İfadelerinden hangisi ya da hangileri doğrudur? (H₂SO₄=98g/mol)

        A)  Yalnız I                   B)  Yalnız II           C)  Yalnız III

                               D)  I ve III             E)  I, II ve III

Soru 10.  0,4 M 200 ml NaOH ile 400 ml 0,2 M HCI çözeltisi karıştırılıyor. Karışımın pH kaç olur?

        A)  0                              B)  1                       C)  2

                               D)  10                     E)  7  

Soru 11.  HF zayıf asit çözeltisine su eklenirse, aynı sıcaklıkta;

                               I.  pH artar.  

                             II.  İyonlaşma miktarı artar.

                            III.  OH derişimi artar.

        İfadelerinden hangisi ya da hangileri doğrudur?

        A)  Yalnız I                   B)  Yalnız II           C)  I ve II

                               D)  I, II ve III         E)  I ve III

Soru 12.  10M NH₄CI çözeltisinin pH değeri kaçtır?

(NH₃ için K_b=10dir.)

        A)  3                              B)  4                       C)  6

                               D)  8                       E)  10   

Soru 13.  12 gr Mg üzerine yeterince HNO₃ ilave edilirse N.K’da kaç lt hangi gazdan oluşur?

A)     11,2 lt H₂ gazı

B)      22,4 lt NO₂ gazı

C)      5,6 lt H₂ gazı

D)      11,2 lt NO₂ gazı

E)       5,6 lt N₂O gazı    

Soru 14.  8 gr NaOH ile 200 ml çözelti hazırlanıyor. Bu çözelti ile ilgili;

                               I.  Çözelti 1 M dır.

                             II.  Turnusol kâğıdını kırmızıya çevirir.

                            III.  Çözeltide 0,2 mol Na iyonu vardır.

        İfadelerinden  hangileri doğrudur?

        A)  Yalnız I                   B)  I ve III              C)  Yalnız III

                               D)  I ve II               E)  I, II ve III

Soru 15.  HX: Zayıf asit

                 HY: Kuvvetli asit

                 MOH: Kuvvetli baz

        Olduğuna göre aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?

A)     MX asidi tuzdur. 

B)      MY nötr tuzdur.

C)      MOH elektriği iyi iletir.

D)      HY aktif metallerle H₂ gazı çıkarır.

E)       HX karbonatlı bileşiklerle CO₂ gazı açığa çıkarır.

Soru 16.  KOH   kuvvetli baz

                 HCN   zayıf asit

                 HCI     kuvvetli asit

        Olduğuna göre, Molar derişimleri hacimleri ve sıcaklıkları eşit olan

        I.  KCI                            II.  HCI                   III.  KCN

        Çözeltilerinin pH’ları arasındaki ilişki aşağıdakilerden hangisidir?

        A)  I = II = III                B)  II>I>III             C)  I = III > II

                               D)  III > I > II        E)  I = II > III       

Soru 17.  pH = 3 olan HCI çözeltisinin 10 litresinde kaç mol CI iyonu bulunur?

        A)  10                      B)  10               C)  10

                               D)  10                E)  10     

Soru 18.  1 M’lık XOH çözeltisi %1 oranında iyonlaşıyor.

Buna göre;

                               I.  [H] = 10M dır.

                             II.  Kb iyonlaşma sabiti 10 dür.

                            III.  Çözeltide  dır.

        İfadelerinden  hangileri doğrudur?  

        A)  Yalnız II                  B)  II ve III            C)  I ve III

                               D)  I ve II               E)  I, II ve III

Soru 19.  Aşağıda bazlar için verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?

A)     Bütün bazların yapısında OHiyonu vardır.

B)      [OH]>[H] ‘dır.

C)      pH>pOH dır.

D)      CO₂ ile reaksiyon verir.

E)       [H] <10dir.

Soru 20.  X: Kuvvetli asit - zayıf baz

                 Y: Zayıf asit - kuvvetli baz

                 Z: Kuvvetli asit – kuvvetli baz

        İle oluşmuş tuzlardır. Bu tuzların sulu çözeltileri için aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?

A)     Turnusol damlatılırsa X çözeltisi kırmızı olur.

B)      pH’ları X<Z<Y dir.

C)      Y tuzu hidroliz olur.

D)      X’de [H]<10dir.

E)       Z’nin pH = 7 dir.     

Soru 21.  NH₃ çözeltisi turnusol kâğıdını maviye boyar. Buna göre çözelti;

                               I.  [OH]>[H] dir.

                             II.  Az da olsa elektrik akımını iletir.

                            III.  NH₃ asit özelliği gösterir.

        İfadelerinden  hangileri doğrudur?

        A)  I,  II ve III               B)  Yalnız I            C)  II ve III

                               D)  I ve III             E)  I ve II 

Soru 22.

                HCN zayıf asit, HCI kuvvetli asittir.

                Şekildeki asit çözeltilerinin hacimleri, derişimleri ve sıcaklıkları eşittir. Buna göre;

                I.  Çözünen maddelerin mol sayıları eşittir.

             II.  Hiyon derişimi farklıdır.

            III.  Elektrik akımını eşit miktarda iletirler.           İfadelerinden hangileri doğrudur?

                A)  Yalnız I            B)  Yalnız II           C)  I ve II

                               D)  I ve III             E)  I, II ve III

Soru 23.

                Şekildeki kaplara metaller atılıyor. Buna göre;

                               I.  Her iki kapta H₂(g) çıkar.

                             II.  1. kapta baz, 2. kapta tuz oluşur.

                            III.  Her iki kapta da pH artar.

                İfadelerinden hangileri doğrudur?

                A)  Yalnız I            B)  Yalnız II           C)  I ve II

                               D)  I ve III             E)  I, II ve III

Soru 24.

                Şekildeki kaptaki katı madde üzerine HCI çözelti-si damlatılınca CO₂ gazı ve H₂ gazı açığa çıkıyor. Buna göre;

                    I.  Katı madde bir karışımdır.

                   II.  Katı madde MgCO₃ ve Mg oluşmuş olabilir.

                  III.  Kapta CaCO₃ ve Ag olabilir.

                İfadelerinden  hangileri doğrudur?

       A)  Yalnız I                    B)  Yalnız II           C)  I ve II

                               D)  I ve III             E)  I, II ve III

Soru 25.

       Molar derişimleri ve pH’ları verilen X ve Y sulu çözeltileri için;

                    I.  Elektrik iletkenlikleri aynıdır.

                   II.  X kuvvetli asit, Y zayıf bazdır.

                  III.  İkisi de turnusol kâğıdını kırmızıya çevirir.

                İfadelerinden hangisi ya da hangileri doğrudur?

                A)  Yalnız I            B)  Yalnız II           C)  Yalnız III

                               D)  I ve III             E)  I, II ve III

CEVAP ANAHTARI

1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14	15	16	17	18	19	20
D	E	C	B	A	B	D	A	D	E	B	C	A	B	A	D	E	B	A	D
21	22	23	24	25	26	27	28	29	30	31	32	33	34	35	36	37	38	39	40
E	C	C	C	C

Aşagıda gördüğünüz bağlantı adresindende daha farklı sorulara ulaşabilirsiniz.

https://drive.google.com/file/d/0B1lMjuLZpQ27VllmdGZMd2ZIVGM/view